Stroom Travels: 'Beeldende kunst in Den Haag ZuidWest' door Wijnand Galema

De vernieuwing van de naoorlogse wijken in Den Haag ZuidWest -Moerwijk, Morgenstond, Bouwlust en Vrederust- is momenteel in volle gang. Deze transformatie werd ingeleid door diverse onderzoeken naar ruimtelijke kwaliteit, cultuurhistorische betekenis en stedenbouwkundige ontwikkelingsmogelijkheden. Een onderzoek naar de originele kunsttoepassingen bij de bebouwing van deze wijken was tot voor kort niet voorhanden. Dit heeft ertoe geleid dat in de afgelopen jaren verschillende kunstwerken bij de sloop van woningen en scholen zijn verdwenen. Om verder verlies van kunstwerken te voorkomen heeft de gemeente Den Haag aan architectuurhistoricus Wijnand Galema gevraagd een inventarisatie te maken van toegepaste kunst aan de woningbouwcomplexen en scholen in Den Haag ZuidWest in de periode 1945-1970. 

De inventarisatie resulteerde in een overzicht van in totaal 66 kunstwerken, gemaakt door 32 verschillende -voornamelijk Haagse- kunstenaars. Deze kunstwerken (sculpturen, wandschilderingen, mozaïeken, reliëfs, glas-in-lood ramen) behoren tot de vaste onderdelen van de bebouwing en zijn nadrukkelijk in relatie met het architectonisch ontwerp vervaardigd. Den Haag ZuidWest vormt de kraamkamer voor het oeuvre van kunstenaars als Lotti van der Gaag, Ootje Oxenaar, Theo van der Nahmer en Rudy Rooijackers.

Het merendeel van de kunstopdrachten is voortgekomen uit de gemeentelijke percentage- en promillage-regeling. De regeling had niet alleen als doel om de positie van kunstenaars na de oorlog te ondersteunen, maar ook om de gebouwde omgeving te verfraaien vaak door middel van kunstwerken met een educatieve, symbolische of religieuze betekenis.
Bij de inventarisatie is aan de 66 kunstwerken een waardering toegekend op basis van de relatie met de architectuur, de intrinsieke kwaliteit van het werk, de betekenis voor het Haagse kunstklimaat en de zeldzaamheid van het werk. Met deze beoordeling wordt een aanzet gegeven tot aanbevelingen en oplossingen voor het behoud van deze werken in de toekomst.

De Stroom Travel ‘Beeldende kunst in Den Haag ZuidWest' voert langs een aantal bijzondere kunstwerken en wil het debat initiëren over het belang en het behoud van deze werken. Behalve Wijnand Galema, die als reisleider zal optreden, zijn er verschillende gastsprekers waaronder Frans van Burkom (Instituut Collectie Nederland), Anita Blom (Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten) en Gert Jan Giele (projectleider DSO Den Haag Zuid West). Zij zullen de thematiek rond de totstandkoming en betekenis van de kunstwerken toelichten.

De reis sluit aan bij twee tentoonstellingen die Stroom vanaf 13 januari over de ruim vijftigjarige geschiedenis van kunsttoepassingen en kunst in de openbare ruimte in Den Haag ZuidWest presenteert:
Toekomstig erfgoed en
Ingekomen stukken/Den Haag ZuidWest

Stroom Travel Den Haag ZuidWest
foto: Rob Gijsbers
Stroom Travel Den Haag ZuidWest
foto: Rob Gijsbers
Stroom Travel Den Haag ZuidWest
foto: Rob Gijsbers
Stroom Travel Den Haag ZuidWest
foto: Rob Gijsbers
Stroom Travel Den Haag ZuidWest
foto: Rob Gijsbers
Stroom Travel Den Haag ZuidWest
foto: Rob Gijsbers
Stroom Travel Den Haag ZuidWest
foto: Rob Gijsbers
School, Leyweg 809, keramisch reliëf, Henk Tieman, 1967
foto: Wijnand Galema
School, Westhovenplein 121, glas-in-loodvenster, Gunhild Kristensen, 1960
foto: Wijnand Galema
Woningbouw, Loevesteinlaan 415-467, keramische reliëfs, Jacques van Rhijn
foto: Wijnand Galema
Ootje Oxenaar, opdracht bij lagere school (1960), Woonstede 94-96
foto: Wijnand Galema
Lotti van der Gaag, 'Ornitipus' (1965), Drenteplantsoen
foto: Wijnand Galema