Stroom Bibliotheeksessies: Puck Verkade

Vrijdag 10 april 2015
Locatie: bibliotheek Stroom Den Haag, Hogewal 1-9, Den Haag
Archief Stroom Bibliotheeksessies


De hoofdgast van de bibliotheeksessie op vrijdag 10 april was Puck Verkade (Den Haag 1987). Zij studeerde in 2011 af aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten, waarna ze met verschillende video-installaties indruk heeft gemaakt. Zij doet voor haar documentairefilms op verschillende plekken in de wereld onderzoek door zich totaal onder te dompelen in de omgeving die haar nieuwsgierigheid prikkelt. Dat kan een televisiestudio in Hilversum zijn of een Boeddhistische tempel in Thailand. Zij is vaak filmer en hoofdrolspeler tegelijk, zoals in de video Persona waarin ze samen met haar vader op spirituele retraite gaat. Begrippen als afwezigheid en manipulatie worden in haar laatste werk Losing Presence onderzocht naar aanleiding van het overlijden van haar moeder. Aan de hand van found footage en zelfgeschoten beelden die sterk ontroeren, heeft ze een filmcollage gemaakt die door zijn vormgeving niet vervalt in sentimentaliteit.

"Twijfelen is de essentie van mijn werk. Als ik ga filmen gaat er een soort grijs gebied voor me open. Twijfel opent de deur naar een ontdekkingstocht" zei Puck Verkade in een interview in NRC Next. Afgelopen winter, tijdens een residency in een afgelegen dorp op IJsland, startte ze haar zoektocht naar het begrip stilte. De overweldigende ervaring op het eiland leidde haar naar veel vragen over teruggeworpen zijn op jezelf, eenzaamheid en stilte.

Tijdens de sessie in de bibliotheek van Stroom ging zij in gesprek met een kleine groep genodigden om van gedachten te wisselen over de vele aspecten van stilte. Om de intense sfeer tijdens het drie uur durende gesprek goed weer te geven volstaat een kort verslag niet, merk ik. Daarom denk ik dat het passender is te citeren uit een tekst van W.G. Sebald over de Zwitserse schrijver Robert Walser:

"... Het antwoord daarop zou zijn geweest dat er in het leven, net zoals in het sprookje, mensen zijn die zich van louter armoede en angst geen gevoelens kunnen permitteren en die daarom, zoals Walser doet in een van zijn droevigste prozastukken, hun schijnbaar verkommerde vermogen tot liefde moeten testen op levenloze substanties en dingen waaraan verder niemand aandacht schenkt: de as, een speld, een potlood en een lucifer. Maar de manier waarop Walser die dingen dan bezielt door een daad van volmaakte verwantschap en empathie verraadt dat uiteindelijk de gevoelens misschien wel daar het diepst zijn waar ze worden beleefd met betrekking tot het aller-nietigste.
‘In feite', aldus Walser over de as, ‘valt er over dit schijnbaar zo oninteressante voorwerp, wanneer je er maar even binnendringt, van alles te zeggen wat helemaal niet oninteressant is, zoals bijvoorbeeld dit: als je tegen as blaast, dan is er niets in haar wat weigert om onmiddellijk uiteen te waaien. As is de deemoed, de onbelangrijkheid en de waardeloosheid zelf, en wat het mooiste is: ze is zelf doordrongen van het geloof dat ze geen enkel nut heeft. Kun je onvaster, zwakker en armzaliger zijn dan as? Niet eenvoudig waarschijnlijk. Is er één ding dat toegeeflijker en geduldiger kan zijn dan zij? Vast niet. As kent geen karakter en staat verder af van elke vorm van hout dan terneergeslagenheid van overmoed. Waar as is, daar is eigenlijk helemaal niets. Zet je voet op as, en je zult nauwelijks voelen dat je ergens op staat'."

DE BOEKENTAS VAN PUCK VERKADE
Voor deze bibliotheeksessie nam Puck Verkade een tas met publicaties mee die haar hebben geïnspireerd. Maar deze bleef na het voorlezen van een aantal dagboekfragmenten van haar overleden moeder onaangeroerd. Het gesprek bracht ons ergens anders.

LINKS
www.lebowskipublishers.nl
(Robert Walser, De Wandeling)
www.athenaeum.nl
(leesfragment, W.G. Sebald, Logies in een landhuis
www.volkskrant.nl
(Dossier Robert Walser: De man die in de sneeuw zou blijven liggen)

www.puckverkade.com

Tekst: Arnold Mosselman (bibliothecaris Stroom Den Haag)