Joost van den Toorn, For whom the bell tolls, 1993
Centrum Den Haag: Spui - Grote Marktstraat - Kalvermarkt
Gebouwtjes met hoge torens, vogels met feestmutsen en honden met kruisen: de beeldtaal van Joost van den Toorn
(1954) is eigenzinnig, humoristisch en bevat magische, mythische en
groteske elementen. Sinds het einde van de jaren tachtig maakt hij
vooral bronzen beelden. Daarin vermengt hij doorlopend westerse en
niet-westerse symbolen uit kunst én kitsch. Thema's als dood, religie
en seks keren regelmatig terug.
Van den Toorns sokkelbeeld vond zijn oorsprong in Istanbul. Daar
verbleef de beeldhouwer toen de Balkan-oorlog uitbrak. Aanleiding was
zijn verwondering over de berichtgeving en de beelden in de media die
daar vanuit een ander perspectief dan in Nederland werden
gepresenteerd. Zo werd wat in Nederland als een kruisraketinslag wordt
gebracht, daar gezien als genocide op moslims.
De televisie in Istanbul toonde fascinerende beelden van een raket die
horizontaal op een minaret afschoot om vervolgens te ontploffen. Die
televisiebeelden vormden het vertrekpunt voor het sokkelbeeld van Van
den Toorn. Vandaar bijvoorbeeld de toren. De vorm van die toren met bel
heeft hij echter afgeleid van een grafmonument dat hij, eveneens in
Istanbul, op een begraafplaats voor derwisjen (islamitische mystici van
het soefisme) aantrof.
Toen het klaar was, heeft Van den Toorn aan dit sokkelbeeld de titel
'For whom the bell tolls' gegeven. Daarmee verwijst hij naar het
gelijknamige boek dat Ernest Hemingway schreef over de Spaanse
burgeroorlog. Deze wereldberoemde Amerikaanse auteur bekijkt eveneens vanuit
een ander land en een ander perspectief een oorlog.
Je zou kunnen zeggen dat Van den Toorns sokkelbeeld de tegenhanger is
van 'Asylum', de sculptuur die hij in 1996 voor het nieuwe gerechtshof
in Rotterdam heeft gemaakt. Verbeeldt dat beeld een
eenpersoonskathedraal, 'For whom the bell tolls' refereert aan een
moskee. Hoewel je dat aan de vorm niet direct afleest, gaat het bij
allebei om een plek van bezinning.
Terug naar overzicht De Beeldengalerij van P. Struycken
website Joost van den Toorn
- 1993