Stroom School 'Another Reality': The Historical Present

Woensdag 15 juni 2016, 14.00-17.00 uur
Locatie: Stroom, Hogewal 1-9, Den Haag
Voertaal: Engels
Toegang: gratis

Onderdeel van de Stroom School, een publiek programma van rondleidingen en lezingen, rond de tentoonstelling Another Reality. After Lina Bo Bardi.
 
Paul Meurs (SteenhuisMeurs, hoogleraar Heritage & Cultural Value, Bouwkunde TU Delft) spreekt naar aanleiding van Lina Bo Bardi's opvattingen over ‘een historische heden dat men moet begrijpen om een nieuw heden te maken'. Bij Bo Bardi kreeg dit idee vorm in een aantal interventies en restauraties in de stad Salvador en ook bij SESC Pompeia. Bo Bardi poogde de ziel van een plek of gebouw te vinden en deze te complementeren met een hedendaagse toevoeging, die soms heel minimaal was. Aan de hand van het werk van Lina Bo Bardi en andere voorbeelden gaat Paul Meurs in op de rol van cultuur, geschiedenis en identiteit bij de transformatie van de bestaande stad. 

Paul Meurs studeerde eind jaren tachtig af met een ontwerp voor de revitalisering van de stad Salvador en bezocht de stad talloze malen in het kader van uitwisseling en onderzoek. Hij werkt momenteel aan een leergang over Heritage based design voor de Universiteit van Bahia in Salvador.

Lina Bo Bardi werkte in twee periodes in Salvador. De eerste periode was van 1959 tot 1964 waarin ze als directeur en curator werkte voor het Museum of Modern Art en Popular Art en zich verdiepte in de volkscultuur van dit deel van Brazilie. In deze periode restaureerde en verbouwde ze het Solar do Unhão tot museum en ontwierp als enige toevoeging een trap waarvan de detaillering is afgeleid van de wielen van ossewagens.  Halverwege de jaren tachtig keerde ze terug op verzoek van de burgemeester om zich te buigen over een restauratieplan voor de inmiddels vervallen binnenstad. In hun plan baseerden Bo Bardi en haar team zich op lokale, culturele tradities en het alledaagse leven, en ze waakten ervoor van de binnenstad een toeristische ice-cream city te maken. Door werk, bedrijvigheid en woningbouw te combineren wilden ze de ‘ondergrondse economie' stimuleren. De sociale opgave was volgens haar misschien wel belangrijker dan het restaureren van de architectuur. Als vertrekpunt voor haar interventies nam ze de bestaande situatie, waarbij ze dat wat er over was nauwkeurig restaureerde en in de plaats van de ontbrekende delen nieuwe elementen toevoegde. In Casa do Benin maar ook bij de huizenrij op de Ladeira de Misericordia bestonden die interventies uit gegolfde betonnen wanden met de kenmerkende antropomorfe raamopeningen.

"Er ontstond geen kneuterige ambiance, maar een plaats voor het Braziliaanse geheugen. In de woorden van de schrijver Ecléa Bosi: 'Herinneren is niet opnieuw beleven. Het is het overdoen, herbouwen en overdeken van ervaringen uit het verleden, met de beelden en technieken van vandaag. De memorie is geen droom, maar noeste arbeid'." (Citaat uit Paul Meurs, Het werk van Lina Bo Bardi, in de Architect 1994-5).

TIP
Aansluitend bij Stroom Den Haag
The Knight's Move met sociologe Avery Gordon (aanvang 20 uur). Over Ghostly Matters en het opsporen en aanpakken van de rol van het verleden in het heden. Stroom verzorgt tussen de twee programma's in een maaltijd voor 5 euro. Graag vermelden bij aanmelding voor de middag als je mee wilt eten - uiterlijk 13 juni reserveren.

Lina Bo Bardi, Ladeira da Misericórdia, Salvador, Brazilië
foto: © Finn Beames
Lina Bo Bardi, Restaurante Coati, Salvador, Brazilië
foto: © Finn Beames

foto: design: Studio Manuel Raeder