Ondertussen: Evelina Rajca

12 november 2018 t/m 27 januari 2019
Locatie: Hogewal 1-9, Den Haag
Open: maandag t/m vrijdag: 11-17 uur; zaterdag en zondag: 12-17 uur
Gesloten: 17 november, 24, 25, 31 december en 1 januari (tussen kerst en nieuwjaar alleen geopend van woensdag t/m zondag, 12-17 uur)

In 2016 startte Evelina Rajca het onderzoeksproject Speculative Ecologies and Intelligent Energy Harvesting Entities, vanuit haar langdurige artistieke fascinatie voor de manipulatie van circadiaanse ritmes en zelfregulatie van het menselijke lichaam. Het project omvatte ideeën over zelfregulatie en ‘toereikende slaap', bevroeg de ambiguïteit en zekerheid van deze concepten en probeerde vluchtige en normatieve lagen daarin te ontsluiten.

Het artistieke onderzoek richtte zich vooral op bio- en geopolitieke perspectieven. Rajca werkte met documenten en data uit verschillende archieven rondom de impact van hoge energieconsumptie op onze natuur, zoals de Earth Observatory data van ESA, en slaaponderzoek van het Stanford Center for Sleep Sciences and Medicine (USA).

Naast dit archiefonderzoek bestudeerde Rajca verschillende sensoren die energie in (niet-) menselijke lichamen volgen en opvangen. Zij experimenteerde met zeer specifieke energie-opvangsensoren gemaakt van piezo-electrische mineralen. Dit mondde uit in experimentele algoritmische composities en multisensorische installaties. Aan de Bauhaus universiteit in Weimar en het VISIT Artist in Residence Program in Essen (D) richtte Rajca haar onderzoek op het wereldwijde conflict over mineralen die nodig zijn voor slimme technologieën en hun stroomvoorziening.

In Ondertussen toont Evelina Rajca recente artefacten die zijn gerealiseerd in de context van dit lang lopende onderzoek. Een van de getoonde objecten maakt deel uit van haar recente werk Smart.ing Bodies en bestaat uit geluidsinstrumenten op basis van kwartsmineralen en piezo-elektrische eigenschappen. Rajca verzamelde kwarts-zand van verschillende verdwijnende stranden over de wereld, en brandde de gezuiverde mineralen tot specifieke glasvormen. Deze glazen lichamen kunnen worden gestemd volgens het principe van traditionele bellen en klankschalen. Ander materiaal dat zij gebruikte bestaat uit deels zelf gecultiveerde kristallen die een kleine hoeveelheid elektriciteit genereren als er druk op wordt uitgeoefend. Een drumstok, met daarbinnen een piezo-elektrische sensor, strijkt over de glazen bellen terwijl deze roteren rondom hun eigen as. De kleine elektrische lading (veroorzaakt door de sensor in de drumstok) wordt verwerkt in een algoritmische compositie en moduleert de toonhoogtes en de (in)activiteit van het instrument. Op deze wijze worden de glazen lichamen zelfregulerende apparaten, die een breed spectrum van toonhoogtes laten horen. Om een "resonantie ramp" te voorkomen (de vernietiging van de resonerende materialen) moest het algoritmische programma "leren" om deze krachten tegen te gaan.

De komende maanden zal Rajca haar artistieke onderzoek voortzetten in de richting van zelfregulerende systemen en associatieve leerstrategieën in (niet-)menselijke lichamen, met gebruikmaking van kunstmatige intelligentie. In 2018 ontving zij een PRO Onderzoekssubsidie voor dit vervolgonderzoek, dat ook wordt ondersteund met een e-culture stipendium van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

12 Nov '18 - 27 Jan '19
Stroom Den Haag, Hogewal 1-9, Den Haag
Entree: gratis